دید کلی

چرا شمال مغناطیسی در قطب شمال نیست؟

کسانی که می‌خواهند به قطب شمال بروند، باید هنگام استفاده از قطب نما به یاد داشته باشند که قطب شمال منطبق بر شمال مغناطیسی نیست، در غیر این صورت به مقصد نخواهند رسید.

قطب‌های مغناطیسی زمین

داشتن دو قطب شمال عجیب و حیرآور تصور می‌شود، ولی کره زمین یک قطب شمال جغرافیایی و یک قطب شمال مغناطیسی دارد. قطب شمال جغرافیایی در انتهای محوری فرضی واقع است که زمین به دور آن می‌چرخد. در انتهای دیگر این محور قطب جنوب قرار گرفته است.

منشا وجودی میدان مغناطیسی زمین

چرخش زمین باعث ایجاد حرکاتی در هسته خارجی (که مذاب است) می‌شود. این حرکات یک میدان مغناطیسی بزرگ به وجود می‌آورد که در شمال و جنوب مغناطیسی متمرکز می‌شود.

موقعیت جغرافیایی قطبهای مغناطیسی زمین

• شمال مغناطیسی زمین در جزیره‌ای واقع در شمال کانادا ، در فاصله 2570 کیلومتری قطب شمال جغرافیایی ، قرار دارد.
• قطب جنوب مغناطیسی در همین فاصله از قطب جنوب جغرافیایی ، واقع است.

تغییرات قطب‌های مغناطیسی زمین

• قطب‌های مغناطیسی زمین ثابت نیستند و هر ساله اندکی تغییر می‌کنند. میزان این تغییرات در فصول مختلف سال ، متفاوت است. بیشترین تغییرات در فصول گرم مشاهده شده است.
• دریانوردان با استفاده از این تغییرات اندک می‌توانند، به کمک قطب نما راه خود را پیدا کنند. زیرا عقربه قطب نما همیشه قطب شمال مغناطیسی را نشان می‌دهد.

پدیده‌های حاصل از تغییرات قطب‌های مغناطیسی زمین

• توفان مغناطیسی :
  در اثر تغییرات ناگهانی میدان مغناطیسی زمین آشفتگی مغناطیسی ایجاد می‌گردد که به دوره 110S فعالیت خورشیدی مربوط بوده و توفان مغناطیسی نام دارد.
  
• تله مغناطیسی :
  هرگاه ذرات با سرعت پایین وارد میدان مغناطیسی زمین شود تحت تغییرات آن شروع به نوسان می‌کنند اگر سرعت مجاز لازم را برای فرار از پتانسیل میدان نداشته باشند در آن گرفتار می‌شوند که به این پدیده تله مغناطیسی گویند.
  
  
• کمربندهای تشعشعی زمین :
  تابش تله‌ای و تله مغناطیسی حاصل از آشوب میدان مغناطیسی زمین حفاظ مغناطیسی در اطراف زمین ایجاد می‌کند که علاوه از گیراندازی ذرات نقش حفاظتی را در برابر تابش‌ها ایفا می‌کنند. این لایه‌ها که در اطراف زمین شکل می‌گیرند به کمربندهای تشعشعی وان آلن معروف هستند.